بررسی کاربرد خط در بناهای خراسان عهد تیموری

نگارش و کتابت در اسلام به سبب ثبت کلام وحی همواره از جایگاه مهمی برخوردار بوده است و از این¬رو هنر خوشنویسی و خطاطی در جهان اسلام به یکی از شریف¬ترین هنرهای بصری تبدیل شد و در معماری به صورت کتیبه¬نویسی درآمد. دوره تیموری از لحاظ معماری و هنر سرآمد دوره¬های اسلامی بشمار می¬رود. در این دوره از ذوق و هنر خوشنویسان در تزئین بناها بسیار استفاده شد که حاصل فعالیت خطاطان صاحب فن در سبک-های مختلف بود. کتیبه¬های بازمانده از دوره تیموری بر روی کاشی، آجر، سنگ، گچ و چوپ نوشته شده¬اند و در بردارنده آیات قرآنی، نام¬های مبارک پروردگار، نام¬های پیامبر اکرم( ص) و حضرت علی( ع)، ادعیه، احادیث، اشعار فارسی و عربی و معمولا به همراه نام سفارش دهنده اثر، نام حاکم یا سلطان وقت، نام معمار، نام خطاط، تاریخ ساخت اثر، سخنان بزرگان و حکما، فرمانها و وقف¬نامه¬ها است. از این¬رو در پایان¬نامه¬ی حاضر تلاش شده است کاربرد خط در بناهای خراسان دوره تیموری مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از بررسی کتیبه¬های خراسان عصر تیموری نشان می¬دهد در پس حرکات افقی و عمودی خطوط کتیبه¬ها مفاهیم زیباشناسی مبتنی بر مبانی اعتقادی و دینی نهفته است و علاوه بر این، تیمور و بازماندگانش از کتیبه¬ها به عنوان ابزاری برای تبلیغ سیاسی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و مشروعیت بخشی برای اقدامات خویش استفاده می¬کردند. روش تحقیق پایان¬نامه توصیفی و تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه¬ای و تحقیق میدانی بوده است.